Do tej pory żyliśmy w świecie generującym wciąż nowe wydarzenia. To była nasza teraźniejszość, ale już wiemy, że raczej nie jest to nasza przyszłość, którą powinniśmy zaakceptować. Przestawienie się na nowy rytm, to uznanie, że nie potrzeba od razu stuprocentowej sprawności, że istnieją niedyspozycje, zachodzą zmiany. Z takiego podejścia wyłania się zmodyfikowany pandemicznie program Festiwalu Nowa Europa.

„Juliusz Cezar. Części rozproszone” Interwencja dramatyczna do sztuki Williama Szekspira Dostęp do rejestracji spektaklu przez 36h Dostępne napisy w języku polskim i angielskim

Wystawiona po raz pierwszy przez Socìetas Raffaello Sanzio w 1997 roku nowa adaptacja szekspirowskiego Juliusza Cezara nie jest błahym przejawem nostalgii ani zwykłym pokazem próżności. Oddzielne narracje postaci „…wskiego” i Marka Antoniusza oglądamy tu w bezpośrednim zestawieniu, jak dwa żywe jądra jednej komórki. Części te są oddzielone, tak jakby nawiązywały do całości, jednocześnie funkcjonalnie poza nią wykraczając. Te doskonale wyrzeźbione obrazy dramatu tkwiącego w głosie odgrywają walkę z potęgą, skrywającą się w sile słów. Topologia mowy aktora - całkowicie otoczona językiem i jego maszynerią – oraz jej kompromis z retoryką, stanowią dwie skrajności spolaryzowanego spektrum, którego struktura składa się z form i odlewów. W jego centrum znajduje się ciało - przede wszystkim narządy mowy. Postać „…wskiego” to zawoalowana aluzja do jednego z ojców-założycieli teatru. Aktor wsuwa sobie do nosa kamerę wideo, docierając do głośni. Droga pokonywana przez endoskop jest wyświetlana na okrągłym ekranie, przedstawiając podróż do źródeł powstawania głosu - strun głosowych. Długa jama pozwalająca na oddychanie i dialog między Flawiuszem, Marullusem i Ciabattinem, kończy się fałdami głosowymi, ukazując seksualne pochodzenie słów. Owa tautologiczna granica głosu odpowiada za słyszalne i widzialne wibracje jamy ustnej, odciskając ostateczne piętno na charakterze głosu. Stojący na cokole w pomnikowej pozie Marek Antoniusz, grany przez aktora po zabiegu laryngektomi, wygłasza mowę pogrzebową. To retoryczna kulminacja dramatu, której napięcie buduje szczególna technika emisji głosu. Mowa pozbawiona gardłowej cielesności staje się pulsacją przełyku, samą wibracją, drganiem. W tej artykulacji znaczenia rozmywają się i nikną: pozostaje modulacja pomruków, która też stopniowo zanika, tonąc w odgłosach ciała. Dźwięki wydobywające się otworu w krtani stają się egzoszkieletem wywodu, a płynąca wprost z „rany” wypowiedź jest jedynym głosem, mogącym przekazać opowieść podziurawionego ciała Juliusza Cezara, którego usta są nieme. To ciało bez narządu mowy (strun głosowych) mówi samo z siebie, niczym „ja” nawiedzone przez trupa, rozpartego na tronie mowy w nagiej pozie ubiczowanego ciała. W tej negatywowej teologii głosu, otwór, przez który oddycha Marek Antoniusz pozwala zajrzeć do (nieobecnego) odwróconego gardła „… wskiego”. Piersandra Di Matteo.

„Juliusz Cezar”, spektakl inspirowany tragedią Szekspira, jest jedną z najbardziej zapadających w pamięć pozycji repertuaru Socìetas Raffaello Sanzio. Romeo Castellucci przywraca go teatrowi w nowej odsłonie złożonej z „fragmentów”, które przywodzą na myśl przełomowe przedstawienie oryginalne z 1997 roku. Po pierwszej premierze „Juliusz Cezar – oczami Szekspira i historyków łacińskich” wywarł głębokie wrażenie w świecie teatru i wprowadził Romeo Castellucciego na scenę międzynarodową. Utwór przedstawia bezlitosne zderzenie dwóch światów: eterycznego i ukrytego. Przygląda się też konfliktowi między ojcem i synem oraz potędze retoryki, która jest tu zarówno przejawem siły, jak i dekadencji. Odtworzenie monumentalnej wersji oryginalnej „Juliusza Cezara” jest obecnie prawie niemożliwe, dlatego reżyser z Ceseny, który uwielbia wystawiać to, co niewystawialne, postanowił opracować krótszą wersję przedstawienia, składającą się z najbardziej charakterystycznych scen dzieła. Sam podtytuł „Części rozproszone” przywodzi na myśl „fragmenty, które za pomocą środków dramatycznych, mówią coś istnego o tragedii Szekspira”. Istotnie, spektakl składa się z serii fragmentów, wokół których rozwija się, a raczej zagęszcza fabuła. Castellucci kładzie nacisk na źródło głosu, umieszczając w gardle aktora, endoskop – kamerę pozwalającą widzom prześledzić drogę mowy do samych strun głosowych. Na umieszczonym centralnie ekranie widzimy gardło – delikatne źródło głosu, w którym powstaje mowa. Słowa stają się ambiwalentne, gdy wypowiadająca je osoba ucieka się do mocnej retoryki. Mowa pogrzebowa Marka Antoniusza jest zasadniczą częścią przedstawienia i nie można jej pominąć: pokaz jego elokwencji staje się śmiercionośną bronią polityczną, czystym strumieniem masowej perswazji. A jednocześnie stopniowo zaciera się ona w głuchnących słowach, które odzwierciedlają fikcyjność podstaw teatru. Brutus, Kasjusz, Cyceron, Marek Antoniusz i sam Cezar stają się narzędziami tajemniczych sił w opowieści, która niszczy swoich bohaterów, przenosząc ich do historii i skazując na wieczne niezapomnienie.

Romaeuropa, październik 2015 r. Http://romaeuropa.net/en/festival-2015-en/giulio-cesare/

Koncepcja i inscenizacja: Romeo Castellucci

Obsada: Juliusz Cezar - Gianni Plazzi Marek Antoniusz - Dalmazio Masini …wski - Sergio Scarlatella

Asystent reżysera - Silvano Voltolina Akustyk - Nicola Ratti Kierowniczka produkcji - Benedetta Briglia Promocja - Gilda Biasini, Giulia Colla Obsługa administracyjna - Michela Medri, Elisa Bruno, Simona Barducci Konsultacja ekonomiczna - Massimiliano Coli Produkcja: Societas w ramach Projektu Specjalnego Miasta Bolonii “e la volpe disse al corvo. Corso di linguistica generale”, 2014

Spektakl prezentowany w ramach Festiwalu Nowa Europa. Zbliżenia finansowanego przez miasto stołeczne Warszawę